Wszy u dziecka – objawy i leczenie wszawicy.
Powrót do szkoły po wakacyjnej przerwie budzi obawy rodziców przed wszawicą – chorobą, która w łatwy sposób rozprzestrzenia się w dużych skupiskach dzieci. Wywołują ją wszy ludzkie, które bytują na owłosionej skórze głowy człowieka. Do zakażenia dochodzi w prosty sposób – głównie przez bezpośredni kontakt z osobą chorą. Dowiedz się, jak leczyć wszawicę oraz jak uniknąć zachorowania.
Z tego tekstu dowiesz się:
Wszy i wszawica – co to jest?
Wszy to bezskrzydłe owady pasożytujące na ssakach – w tym na ludziach. Ich pożywieniem jest krew, którą wysysają po nakłuciu skóry. W Polsce stwierdzono obecność 34 gatunków tego pasożyta, ale zaledwie 2 z nich atakują człowieka. Wszy wywołują chorobę, jaką jest wszawica. Dzieli się ją na głowową (najczęstsza postać), odzieżową i łonową.
Wszawica głowowa (inaczej pedikuloza) to choroba pasożytnicza spowodowana bytowaniem wszy na owłosionej skórze głowy. Występuje często i u osób w każdym wieku. Okresowo może wywoływać epidemie.
Jak wyglądają wszy?
Wszy – czego szukać?
Wszy można zaobserwować gołym okiem. Mają płaską i podłużną budowę ciała. Ich głowa jest nawet dwa razy krótsza od tułowia. Samice osiągają długość od 2,4 do 4,7 milimetrów, a samce od 2 do 3 milimetrów. Wszy posiadają po trzy pary silnych odnóży. Nie mają skrzydeł i nie mogą skakać – poruszają się wyłącznie poprzez pełzanie.
Ciało wszy ma jasną, białawą barwę. Jednak ich ubarwienie może się zmieniać zależnie od stopnia odżywienia. Gdy są najedzone, mogą przyjmować nawet brunatny kolor.
Samice wszy składają jaja w liczbie około 100 sztuk. Są one małe (do 1,5 milimetra długości), owalne i otoczone grubą otoczką. Mają biały lub biało-żółty kolor. Znajdują się przy nasadzie włosów, a najłatwiej odnaleźć je na karku i za uszami. Są przytwierdzane przy pomocy lepkiej wydzieliny, przez co bardzo trudno je ściągnąć. Jaja wszy fachowo określane są mianem „gnidy”.
Skąd się biorą wszy?
Do zakażenia wszawicą dochodzi przede wszystkim poprzez bezpośredni kontakt „głowa do głowy” z osobą chorą. Możliwe jest także przeniesienie pasożytów poprzez używanie tych samych przedmiotów (np. szczotek, grzebieni, spinek, czapek, pościeli, pluszowych zabawek). Dlatego problem wszy najczęściej dotyczy dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym – duże skupisko i wspólne zabawy sprzyjają przenoszeniu się pasożytów.
Skąd wszy u dziecka?
Wbrew powszechnej opinii wszy u dziecka nie są skutkiem zaniedbań higienicznych. Wszawicą może zarazić się każda osoba.
Jakie są objawy wszy u dziecka?
Charakterystycznym objawem wszawicy u dziecka, który zwykle pojawia się jako pierwszy, jest intensywny i uporczywy świąd skóry. Jest on spowodowany ukłuciem wszy. Swędzenie występuje w miejscu, gdzie najliczniej bytują pasożyty – w okolicy potylicznej, skroniowej i ciemieniowej.
Pozostałe objawy wszawicy u dzieci to:
- zaczerwienienie skóry głowy,
- przeczosy (mechaniczne uszkodzenia naskórka na skutek drapania),
- małe grudki na owłosionej skórze głowy,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- niepokój,
- trudności z zasypianiem.
Drapanie swędzącej głowy prowadzi do uszkodzenia skóry. W efekcie może rozwinąć się stan zapalny. Ponadto wzrasta ryzyko zakażenia bakteryjnego lub grzybiczego. Wówczas z ran sączy się ropno-surowicza wydzielina, która skleja włosy.
Co robić, gdy u dziecka pojawią się wszy?
Rozpoznanie wszawicy u dziecka nie wymaga konsultacji z lekarzem. Rodzice mogą sami rozpoznać chorobę, jeżeli zaobserwują na owłosionej skórze głowy żywą wesz lub – co jest z reguły łatwiejsze – gnidy. Wizyta u specjalisty jest konieczna, gdy doszło do uszkodzenia skóry głowy lub jej nadkażenia.
Zaobserwowanie wszy u dziecka wymaga wdrożenia natychmiastowego leczenia. Terapii powinni poddać się wszyscy z otoczenia chorego. O chorobie należy powiadomić przedszkole lub szkołę. Na czas kuracji warto pozostawić dziecko w domu i ograniczyć kontakt ze zdrowymi osobami. Ma to na celu zmniejszenie ryzyka rozprzestrzeniania się choroby.
Propozycje Drogerii DR ZDROWIE:
Leczenie wszawicy u dziecka – rady specjalisty
Leczenie wszy u dziecka należy przeprowadzić w warunkach domowych. Terapia ma charakter miejscowy. Całkowite wyleczenie jest możliwe, jeżeli zostaną usunięte osobniki dorosłe, larwy i gnidy. Dojrzewanie tych ostatnich trwa około 7 dni, dlatego po tym czasie kuracja powinna zostać powtórzona. W przeciwnym razie choroba może nawrócić.
Leki i środki apteczne na wszy
Leczenie wszy u dziecka powinno odbywać się przy pomocy dedykowanego preparatu aptecznego. Środki dostępne w aptekach bez recepty mają postać szamponów, płynów, lotionów i sprayów. Ich substancją czynną mogą być:
- permetryna,
- oleje silikonowe (np. cyklometikon),
- ciekła parafina,
- oleje i wyciągi roślinne.
Leczenie wszawicy u dziecka preparatami aptecznymi należy przeprowadzić ściśle z zaleceniami producenta dotyczącymi sposobu aplikacji i czasu trwania terapii. Po zastosowaniu środka konieczne jest wyczesanie włosów grzebieniem z gęstymi zębami. Zabieg ten pozwala na usunięcie martwych wszy i gnid.
Domowe sposoby na wszy u dziecka
Domowe sposoby na wszawicę u dziecka obejmują przede wszystkim pozbycie się możliwych wszy i gnid, które znalazły się poza owłosioną skórą głowy. Pozwala to zabezpieczyć się przed nawrotem choroby. Konieczne jest wypranie czapek, ręczników, szalików, pościeli i pluszaków w temperaturze 60 stopni. Rzeczy, których nie można prać, należy włożyć do zamrażarki na 24 godziny lub do szczelnie zamkniętego worka na 10 dni. Grzebienie, spinki, szczotki trzeba moczyć przez 10 minut w gorącej wodzie. Nie należy golić głowy osoby chorej.
Propozycje Drogerii DR ZDROWIE:
Ile trwa leczenie wszawicy u dziecka?
Czas trwania kuracji przeciw wszom u dziecka zależy od rodzaju zastosowanego preparatu. Leczenie wszawicy zwykle trwa około 7–10 dni. Warto pamiętać, że choroba może nawracać. Dlatego konieczne jest stosowanie zasad profilaktyki.
Wyleczyliśmy wszy i co dalej? Profilaktyka wszawicy u dziecka
Stosowanie zasad profilaktyki wszy u dzieci pozwala zmniejszyć ryzyko zachorowania. Jej głównym elementem jest przeprowadzanie okresowych przeglądów owłosionej skóry głowy. Szczególnie dotyczy to dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, ponieważ znajdują się w grupie największego ryzyka.
Warto także edukować dziecko na temat unikania noszenia tych samych nakryć głowy, gumek i spinek, co inne osoby. Na czas przebywania w przedszkolu lub szkole zalecane jest upinanie włosów (np. w kucyk).
PODSUMOWANIE
Wszawica to choroba pasożytnicza wywołana przez wszy. Do zakażenia dochodzi przez bezpośredni kontakt z osobą chorą lub przedmiotami – np. grzebieniem lub nakryciem głowy. Najwięcej zachorowań odnotowuje się u dzieci w wieku przedszkolnym lub szkolnym. Choroba nie jest skutkiem braku higieny lub niskiego statusu materialnego. Głównym objawem wszawicy jest uporczywy świąd skóry głowy, szczególnie w okolicy skroniowej, ciemieniowej i potylicznej. W leczeniu stosuje się środki apteczne w postaci szamponów, płynów lub sprayów. Kuracją należy objąć wszystkie osoby, które miały kontakt z chorym dzieckiem.
Źródła:
- B. L. Frankowski, J.A. Bocchini, Wszawica skóry owłosionej głowy – raport kliniczny, „Dermatologia po Dyplomie” 2011, t. 2, nr 2, s. 46–59.
- K. Szewczyk, Wszawica głowowa u dzieci i młodzieży – rola pielęgniarki szkolnej w jej zwalczaniu [w:] W. Truszkowski (red.), Medyczne i behawioralne uwarunkowania stanu zdrowia, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Olsztyn 2019.
- J. N. Izdebska, Wszy? Pokonaj problem. Informator, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2014.
