Trądzik: Przyczyny, Leczenie i Profilaktyka

Trądzik jest chorobą skóry powszechnie występującą u nastolatków, choć może utrzymywać się aż do wieku dorosłego. Nieznane są dokładne przyczyny rozwoju tego schorzenia, nie ma też jednego uniwersalnego sposobu leczenia. Trądzik nie jest chorobą groźną dla zdrowia czy życia, jednak może skutkować powstawaniem trwałych blizn i przebarwień, a także powodować negatywne następstwa psychologiczne.
W tym artykule znajdziesz:
Trądzik – wprowadzenie
Trądzik pospolity (łac. acne vulgaris) to przewlekła choroba skóry związana z występowaniem stanu zapalnego gruczołów łojowych i mieszków włosowych. Dotyczy skóry twarzy, a także okolic szyi, klatki piersiowej i pleców. Choroba dotyka najczęściej osoby w wieku dojrzewania. Mechanizm powstawania trądziku obejmuje:
- zwiększoną produkcję sebum przez gruczoły łojowe spowodowaną działaniem androgenów,
- nadmierne rogowacenie komórek gruczołów łojowych skóry,
- kolonizację przez bakterie (głównie Cutibacterium acnes),
- powstawanie stanu zapalnego.
Trądzik – przyczyny i rodzaje
Nie jest do końca wiadome, dlaczego dochodzi do rozwoju choroby. Czynniki ryzyka trądziku, jakie się wymienia, to:
- genetyka – w 80% występowanie trądziku jest rodzinne,
- silny stres, zaburzenia psychiczne, bezsenność,
- dieta (bogata w tłuszcz i produkty o wysokim indeksie glikemicznym, a także dużą ilość nabiału i pszenicy),
- zaburzenia hormonalne,
- przyjmowanie niektórych leków (np. glikokortykosteroidy),
- nieodpowiednia pielęgnacja skóry twarzy,
- palenie papierosów,
- zanieczyszczenie środowiska,
- wcześniejsze infekcje skóry,
- współistniejące: choroby tarczycy, PCOS, insulinooporność.
Wyróżniamy kilka rodzajów trądziku. Najczęstszy jest trądzik pospolity, zwany też młodzieńczym. Cięższą postacią trądziku pospolitego jest trądzik ropowiczy, skupiony i piorunujący. U niemowląt występuje trądzik niemowlęcy, a u osób w wieku dojrzałym – trądzik różowaty. Inne rodzaje trądziku mogą być związane z narażeniem na promieniowanie UV i podrażnienia mechaniczne, ze stosowaniem nieodpowiednich kosmetyków oraz niektórych leków, a także z ekspozycją na niektóre czynniki chemiczne (halogeny, dioksyny, oleje, związki używane w przemyśle).
Propozycje Drogerii DR ZDROWIE:
Leczenie trądziku – skuteczne metody
W leczeniu trądziku używa się różnych metod zależnie od jego typu, zaawansowania choroby, wieku i płci pacjenta. Przy łagodnym i umiarkowanym trądziku zazwyczaj stosuje się leczenie miejscowe obejmujące najczęściej połączenie kilku substancji:
Leczenie miejscowe obejmujące połączenie kilku substancji w łagodnym i umiarkowanym trądziku:
- retinoidy – zapobiegają tworzeniu się zaskórników i działają przeciwzapalnie,
- nadtlenek benzoilu – działa antybakteryjnie, nie powodując oporności bakterii,
- antybiotyki – działają antybakteryjnie i przeciwzapalnie.
Przy cięższym trądziku w połączeniu z metodami miejscowymi stosuje się leczenie doustne:
Leczenie trudniejszych przypadków można wspomóc po konsultacji lekarza:
- złożone środki antykoncepcyjne u kobiet,
- antybiotyki (erytromycyna, klindamycyna, tetracykliny, doksycyklina),
- izotretynoina – stosowana w przypadkach ciężkiego, opornego na leczenie trądziku. Cechuje się znakomitą skutecznością w każdej postaci choroby, jednak może powodować różne skutki uboczne, ma też działanie teratogenne.
Inne sposoby leczenia trądziku mogą obejmować terapię fotodynamiczną lub laserową, nie mają one jednak udowodnionej długotrwałej skuteczności.

Pielęgnacja skóry i profilaktyka trądziku
Leczenie farmakologiczne powinno być połączone z odpowiednią higieną skóry. W profilaktyce i pielęgnacji skóry trądzikowej ważne jest codzienne jej oczyszczanie delikatnymi produktami myjącymi w celu pozbycia się nadmiaru sebum z gruczołów łojowych. Można stosować również serum, toniki czy kremy przeznaczone dla skóry trądzikowej. Mają one działanie nawilżające i zwężające pory, często także kojące i delikatnie złuszczające. Należy unikać produktów silnie złuszczających i wysuszających, które podrażniają zmiany trądzikowe i zaostrzają proces zapalny.
Propozycje Drogerii DR ZDROWIE:
Trądzik u nastolatków
Trądzik pospolity dotyka większości nastolatków w wieku 15-17 lat, przybiera jednak różną intensywność. Z łagodnym trądzikiem można poradzić sobie przez właściwą pielęgnację skóry, dietę i tryb życia, cięższe postacie mogą wymagać jednak leczenia farmakologicznego. Umiarkowany i ciężki trądzik dotyka około 15-20% osób w okresie dojrzewania. W zależności od zaawansowania zmian skórnych wyróżniamy różne postacie choroby:
- trądzik zaskórnikowy – zmiany są łagodne i przyjmują postać zaskórników powstających przez zablokowanie kanałów odprowadzających gruczołów łojotokowych. Nie występuje stan zapalny.
- trądzik guzkowo-cystowy – pojawiają się cysty wypełnione ropą, co jest spowodowane nadmiernym rozwojem bakterii i wystąpieniem stanu zapalnego,
- trądzik grudkowo-krostkowy – zmiany mają postać grudek i czerwonych, bolesnych krostek,
- trądzik piorunujący – ciężka postać trądziku z objawami uogólnionymi.

Bardzo ważne jest właściwe rozpoznanie rodzaju i stopnia zaawansowania choroby, by móc dobrać odpowiednie leczenie. Celem terapii jest powstrzymanie rozwoju choroby, zapobieganie powstawaniu trwałych blizn i przebarwień, a także negatywnemu wpływowi na psychikę nastolatków.
Trądzik u osób dorosłych
Trądzik występuje nie tylko u nastolatków, ale też u osób dorosłych. Szczególnie narażone są osoby mające zawodowo kontakt ze szkodliwymi dla skóry substancjami. Trądzik może także występować w miejscach często podrażnianych np. przy goleniu. U mężczyzn powszechnie występują postacie trądziku obejmujące skórę głowy, karku i potylicy, a także trądzik skupiony. Kobiety często dotyka natomiast trądzik różowaty, którego objawy nasilają się w wieku 30-40 lat. Pojawienie się tego schorzenia jest nie do końca wyjaśnione, a wiąże się z nieprawidłowym funkcjonowaniem naczyń krwionośnych w obrębie twarzy. Choroba rozpoczyna się pojawianiem się wykwitów rumieniowych w postaci czerwonych plam, a następnie grudek i krostek. W ciężkiej postaci mogą pojawiać się zmiany przerostowe – powiększone gruczoły łojowe w postaci guzów i nacieków. Leczenie obejmuje najczęściej miejscowe środki farmakologiczne i jest długotrwałe, gdyż trądzik różowaty to choroba przewlekła, występująca z okresami zaostrzania i remisji.

Podsumowanie i wskazówki
Trądzik to najczęściej występująca choroba skóry, w związku z tym dermatologia zajmuje się w dużej mierze jej leczeniem. Nie zawsze konieczne jest leczenie farmakologiczne, jednak w każdym przypadku warto skonsultować się z dermatologiem w celu postanowienia odpowiedniej diagnozy i zaproponowania skutecznego leczenia. Należy także przyłożyć wagę do profilaktyki trądziku i wspomagania jego leczenia, co obejmuje właściwą pielęgnację skóry, dietę, odpowiednie nawodnienie i odstawienie używek.
Bibliografia:
- Habeshian K.A., Cohen B.A. (2020), “Current Issues in the Treatment of Acne Vulgaris”. Pediatrics, 145: 225-230
- Knutsen-Larson S., Dawson A.L., Dunnick C.A., Dellavalle R.P. (2012), “Acne Vulgaris: Pathogenesis, Treatment, and Needs Assessment”. Dermatologic Clinics, 30(1): 99-106
- Titus S., Hodge J. (2012), “Diagnosis and Treatment of Acne”. American Family Physician, 86(8): 734-740
- Wei B. i in. (2010), “The epidemiology of adolescent acne in North East China”. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 24(8): 953-957
- Williams H.C., Dellavalle R.P., Garner S. (2012), “Acne vulgaris”. Lancet, 379(9813):361-72