Krew pępowinowa to unikalny skarb pochodzący z naturalnych zasobów ludzkiego organizmu. Pobranie komórek macierzystych z krwi pępowinowej i jej przechowywanie może dać wiele korzyści zarówno dla nowo narodzonego dziecka, jak i jego rodziny. W poniższym artykule przeczytamy o tym, czym właściwie jest krew pępowinowa, co świadczy o jej wyjątkowości, jak wygląda proces jej pobrania i przechowywania oraz jakie są jej zastosowania w medycynie. Ponadto dowiemy się także, jakie są koszty takiej usługi oraz jak wybrać najlepszy bank przeznaczony dla naszych potrzeb.

Czym jest krew pępowinowa?

Krew pępowinowa to krew znajdująca się w naczyniach pępowiny i łożyska, pozostająca po przecięciu pępowiny nowo narodzonego dziecka. Jest ona bogata w krwinki czerwone, białe oraz płytki krwi. Ponadto znajdują się w niej także komórki macierzyste, zdolne do przekształcania się w wysoko wyspecjalizowane komórki innych tkanek. Warto dodać, że jeżeli krew pępowinowa nie zostanie pobrana przy porodzie, trafi do utylizacji razem z pępowiną i łożyskiem.

Jeszcze do niedawna była ona uznawana za odpad medyczny. Pierwszy raz została wykorzystana w 1988 roku w Paryżu u małego chłopca, cierpiącego na anemię. Po przeszczepie komórek macierzystych pochodzących od jego siostry, w ciągu kilku dni zaobserwowano znaczną poprawę stanu zdrowia dziecka. Od tego czasu wzrosło zainteresowanie możliwościami wykorzystywania komórek macierzystych pochodzących z krwi pępowinowej.

Dlaczego krew pępowinowa jest wyjątkowa?

Krew pępowinowa jest wyjątkowa dlatego, że znajdują się w niej duże ilości komórek macierzystych. Są one wykorzystywane nie tylko do odtwarzania komórek krwi i układu odpornościowego, ale także w leczeniu wielu chorób różnych chorób.

Komórki macierzyste pochodzące z krwi pępowinowej, w odróżnieniu od komórek macierzystych pochodzących od dorosłych, są mniej dojrzałe immunologicznie i wykazują większą plastyczność, dzięki czemu zwiększają skuteczność terapii i zmniejszają ryzyko odrzucenia przeszczepu.

Komórki macierzyste z krwi pępowinowej wykazują większy potencjał proliferacyjny. Oznacza to, że potrafią szybciej się namnażać i różnicować, co jest bardzo ważne w sytuacjach wymagających szybkich regeneracji uszkodzonych tkanek.

Kolejną zaletą komórek macierzystych pochodzących z krwi pępowinowej jest ich większa i bezpieczniejsza dostępność. Pobranie krwi pępowinowej jest nieinwazyjne i nie wiąże się z żadnym ryzykiem ani dla matki, ani dla dziecka, w przeciwieństwie do tradycyjnych metod pobierania komórek macierzystych, jak np.: biopsja szpiku kostnego.

Warto także dodać, że komórki macierzyste z krwi pępowinowej mają większe szanse na zgodność tkankową w rodzinie, szczególnie między rodzeństwem. Przechowywana próbka krwi pępowinowej, może stanowić realną szansę na skuteczne leczenie zarówno dziecka, którego krew pępowinowa została pobrana, jak i jego rodzeństwa.

Jak wygląda proces pobrania i przechowywania krwi pępowinowej?

Pobranie krwi pępowinowej jest prostym i nieinwazyjnym zabiegiem. Bezpośrednio po porodzie, kiedy pępowina przestaje już tętnić dochodzi do jej przecięcia. Wówczas, w warunkach sterylnych, krew z naczyń pępowinowych zostaje zebrana do specjalnego pojemnika, dostarczonego do szpitala przez rodziców, przed porodem. Cały proces poboru krwi pępowinowej trwa zaledwie kilka minut i jest bezpieczny zarówno dla matki jak i dla dziecka.

Pobranie krwi pępowinowej może odbyć się podczas naturalnego porodu jak i cesarskiego cięcia. Kluczowe znaczenie ma odpowiednie przeszkolenie personelu medycznego, który zajmuje się procedurą, aby zapewnić jak największą objętość i jak najlepszą jakość próbki.

Po pobraniu odpowiednio zabezpieczona krew pępowinowa zostaje przetransportowana firmą kurierską do wyspecjalizowanego do tego celu laboratorium, w celu dokonania dokładnej analizy pobranego materiału. Ocenie podlegają:

• komórki macierzyste, ich ilość i jakość,
• obecność ewentualnych zanieczyszczeń bakteryjnych,
• możliwość wykorzystania próbki w przyszłości.

Następnym krokiem jest separacja poszczególnych składników krwi oraz przygotowanie materiału do długoterminowego przechowywania.

Komórki macierzyste pochodzące z krwi pępowinowej przechowywane są w oparach ciekłego azotu. Taki sposób zabezpieczenia, umożliwia przechowywanie materiału bezterminowo.

Zastosowania medyczne

Krew pępowinowa znajduje coraz szersze zastosowanie w medycynie klinicznej, a liczba procedur terapeutycznych z jej wykorzystaniem ciągle rośnie. Obecnie wykorzystywana jest w leczeniu wielu chorób, szczególnie tych, o podłożu hematologicznym, onkologicznym i immunologicznym.

Do najważniejszych zastosowań komórek macierzystych z krwi pępowinowej należą:

• leczenie nowotworów krwi, takich jak: białaczka, chłoniaki, zespoły mielodysplastyczne,
• terapia chorób dziedzicznych, takich jak np.: anemia Fanconiego, niedokrwistość aplastyczna, wrodzone zaburzenia metaboliczne,
• leczenie schorzeń układu odpornościowego, takie jak: ciężkie, złożone niedobory odporności (SCID), zespół DiGeorga, dziedziczne nieprawidłowości płytek krwi,
• zastosowanie w przeszczepach rodzinnych: występuje niższe ryzyko odrzucenia przeszczepu, szczególnie w przypadku pokrewieństwa dawcy i biorcy,
• eksperymentalne terapie neurologiczne, m.in.: mózgowe porażenie dziecięce, stwardnienie rozsiane, autyzm czy urazy rdzenia kręgowego, a nawet choroba Alzheimera,
• regeneracja tkanek: szczególne zastosowanie w ortopedii, np.: uszkodzenia chrząstek, stawów czy ciężko gojące się złamania.

Krew pępowinowa znalazła także zastosowanie jako potencjalne leczenie chorób serca poprzez wspomaganie regeneracji mięśnia sercowego po zawale oraz cukrzycy, gdzie odpowiada za odnowę komórek trzustki, w przypadku cukrzycy typu 1.

Koszty i opłacalność

Decyzja o przechowywaniu krwi pępowinowej wiąże się z określonymi kosztami, które warto rozważyć w kontekście potencjalnych korzyści zdrowotnych. Takie koszty różnią się w zależności od wybranego banku, rodzaju usługi oraz długości okresu przechowywania.

Podstawowy koszt przechowywania krwi pępowinowej obejmuje:

• opłatę wstępną — na którą składa się specjalny zestaw do pobrania materiału oraz transport do laboratorium, taka opłata wynosi około 500 zł, należy jej dokonać jeszcze przed porodem, tak by w chwili porodu, potrzebny zestaw mieć już ze sobą
• opłatę początkową — jest to koszt wynoszący około 2000 zł, na który składają się takie elementy jak: badanie pobranego materiału oraz odpowiednie przygotowanie go do przechowywania, taką opłatę należy uiścić po porodzie i pobraniu krwi pępowinowej,
• opłatę roczną — jest to kwota, którą należy płacić za rok każdy rok przechowywania komórek macierzystych, dokonuje się jej najczęściej w każdy dzień urodzin dziecka, a jej standardowa wartość wynosi między 50 z 70 zł.

W sytuacjach krytycznych możliwość szybkiego dostępu do zgodnych genetycznie komórek macierzystych może okazać się nieoceniona, zarówno pod względem skuteczności terapii, jak i skrócenia czasu leczenia.

Porównanie Publiczne vs. prywatne banki krwi pępowinowej

Rodzice decydujący się na przechowywanie krwi pępowinowej mają do wyboru dwie opcje: bank publiczny lub bank prywatny.

Banki publiczne

Banki publiczne funkcjonują na zasadzie darowizny – krew pępowinowa zostaje przekazana do ogólnodostępnego rejestru i może zostać wykorzystana przez dowolnego pacjenta potrzebującego przeszczepu.

Cechy charakterystyczne banków publicznych:

• brak kosztów dla rodziców,
• anonimowość,
• dostępność dla innych,
• ścisła selekcja.

Jest to opcja przeznaczona dla rodzin, które chcą wspomóc innych i nie rozważają przechowywania komórek wyłącznie na własne potrzeby.

Banki prywatne

Banki prywatne oferują usługę przechowywania krwi pępowinowej na wyłączność danej rodziny. Oznacza to, że materiał biologiczny może być wykorzystany w przyszłości przez dziecko, jego rodzeństwo lub bliskiego krewnego.

Cechy charakterystyczne banków prywatnych:

• pełna kontrola,
• szerokie zastosowanie rodzinne,
• koszty po stronie rodziny,
• bezpośredni dostęp do materiału w razie potrzeby.

Ta opcja, najczęściej jest wybierana przez rodziców, którzy mają obciążenia genetyczne w rodzinie lub chcą zabezpieczyć się na wypadek przyszłych problemów zdrowotnych dziecka.

Banki krwi pępowinowej, zarówno te publiczne jak i prywatne, niosą ze sobą różne korzyści, ograniczenia i koszty, dlatego warto dobrze je poznać przed podjęciem decyzji.

Jak wybrać bank krwi pępowinowej?

Wybór odpowiedniego banku krwi pępowinowej powinien być przemyślany i oparty na kilku kluczowych kryteriach:

• akredytacje i certyfikaty – np.: ISO, AABB, FACT, które potwierdzają spełnianie międzynarodowych standardów jakości,
• doświadczenie i liczba przechowywanych próbek – im większa, tym większe bezpieczeństwo,
• warunki przechowywania – nowoczesne laboratoria, krioprezerwacja w oparach ciekłego azotu, ciągły monitoring,
• zakres usług – badania genetyczne, konsultacje ze specjalistami, możliwość przechowywania tkanki pępowinowej,
• przejrzystość kosztów – brak ukrytych opłat, jasne warunki umowy,
• dostępność krwi pępowinowej w razie potrzeby – szybka reakcja na zgłoszenie potrzeby skorzystania z materiału.

Przed wyborem odpowiedniego banku, warto zapytać o poradę lekarza prowadzącego ciążę, który może doradzić wybór odpowiedniej, wiarygodnej placówki.

Podsumowanie

Krew pępowinowa to niezwykle cenny materiał biologiczny, bogaty w komórki macierzyste, które mogą odegrać ważną rolę w leczeniu wielu poważnych chorób takich jak np.: choroby onkologiczne, hematologiczne i immunologiczne. Dzięki postępowi medycyny, wielu może zdecydować się na pobranie krwi pępowinowej i jej przechowywanie – czy to w banku publicznym, czy prywatnym. Warto jednak pamiętać o tym, że wybór banku prywatnego, mimo tego, iż niesie ze sobą spore koszty, daje unikalny i szybki dostęp do materiału, który może uratować życie dziecka lub jego rodzeństwa.

Inwestycja w przechowywanie krwi pępowinowej to tak naprawdę inwestycja w bezpieczeństwo i zdrowie swojej rodziny. To decyzja, która może okazać się bezcenna w przyszłości. Warto więc poznać dostępne możliwości i wybrać najlepszą drogę ochrony zdrowia dziecka i reszty rodziny.